2025’in en büyük sorunu, bu bulaşıcı hastalık olabilir

COVID salgını çok ani bir halde ortaya çıkarak tüm dünyaya yayıldı ve milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine sebep oldu. Geri kalan çabucak herkesin de günlük ömründe büyük değişimlere yol açtı. Doğal olarak bu salgınla bir arada, birçok kişi bir sonraki büyük bulaşıcı hastalığın ortaya çıkması konusunda endişelenmeye başladı.

The Coversation’da yayınlanan makalesinde Mikrobiyal Biyoinformatik Doçenti Conor Meehan, şu anda büyük telaş kaynağı olan bir influenza virüsünü, 2025’te önemli bir sorun olma potansiyeline sahip olarak tanımlıyor. Bu, bazen “kuş gribi” olarak da isimlendirilen influenza A alt tipi H5N1’dir. Bu virüs, kümes hayvanları da dahil olmak üzere hem yabani hem de evcil kuşlara bulaşarak yayılıyor. Son vakitlerde, birkaç ABD eyaletinde süt sığırlarını da enfekte ediyor ve Moğolistan’daki atlarda da tespit edildi.

Kuşlar üzere hayvanlarda grip olayları artmaya başladığında, bu hastalığın insanlara bulaşma riski her vakit bir telaş yaratıyor. Kuş gribi bu yıl ABD’de 61 hadisede insanları enfekte ederken gözlemlendi. Bu olayların birçok çiftlik emekçilerinin enfekte sığırlarla temas etmesi ve insanların çiğ süt içmesinden kaynaklanıyordu. Evvelki iki yılda ise ABD’de yalnızca iki kuş gribi olayı bulunuyordu. İki yılın dataları karşılaştırıldığında, muazzam bir artış yaşandığı rahatlıkla görülebiliyor. İnsan enfeksiyonlarından kaynaklanan %30’luk bir mevt oranı da göz önünde bulundurulursa, kuş gribinin neden sıhhat uzmanlarının öncelikli listelerinde yer aldığı anlaşılabilir.

Tek bir mutasyon, salgına kapı açabilir

Neyse ki, H5N1 kuş gribi beşerden beşere bulaşmıyor üzere görünüyor, bu da insanlarda bir global salgına neden olma ihtimalini büyük ölçüde azaltıyor. Ayrıyeten, grip virüslerinin bulaşma biçiminden ötürü, çoklukla H5N1 virüsleri insan hücrelerine çarçabuk giremiyor. Fakat kısa bir mühlet evvel yapılan bir araştırma, grip genomunda meydana gelen tek bir mutasyonun H5N1’i beşerden beşere yayılma konusunda ustalaştırabileceğini ve bunun da bir salgını başlatabileceğini gösteriyor.

Eğer bu kuş gribi tipi bu mutasyonu geçirirse ve beşerler ortasında yayılmaya başlarsa, hükümetlerin çok süratli bir formda yayılmayı denetim etme tedbirlerini uygulamaları gerekecek. Bu yüzden Dünya genelinde hastalık denetim merkezleri, kuş gribi ve ufukta görünen öteki hastalıklar için salgın hazırlık planları hazırladı. Örneğin İngiltere, 2025 yılında mümkün kuş gribi riskine hazırlanarak, kuş gribine karşı muhafaza sağlayan H5 aşısından 5 milyon doz satın aldı.

İnsanlar ortasında yayılma potansiyeli olmasa bile kuş gribinin 2025 yılında hayvan sıhhatini daha da fazla etkilemesi mümkün görülüyor. Bu durum sadece hayvanlar için bir sorun olmaktan çok, besin tedarik zincirlerinde de aksamalara ve genel ekonomik tesirlere yol açabilir.